Apples from the Desert at mga Pagtutugma ng Pilipinas sa Mundo

Ang nakakatuwa sa panahon ng globalisasyon ngayon ay hindi ang mabilisang pag-kalakal sa ibang bansa o kaya naman ang internet (pero maraming salamat at meron tayong internet at unibersal na kalakal), kundi ang ating pag-diskubre ng kultura ng ibang bansa, at kahit na magkakaiba ang ating itsura, lengwahe, at paniniwala, meron at meroong pagkakatulad, minsan maliit minsan nakakagulat, kung bubuksan lamang ang ating mga mata.

Sa aspetong iyon, double-entendre (kung hindi triple) ang pagkasa-entablado ng Tanghalang Pilipino sa dula ni Savyon Liebrecht, ang Apples from the Desert.

Ang Apples from the Desert ay, para sa akin, isang dula na tungkol sa banggaan. Clash. Crash. Banggaan ng bago at luma, kung saan ang ama ay isang Orthodox Jew na di makayanang ang anak niya ay isang liberal na babae. Kung kaya ang anak ay lumayas at naghanap ng bagong buhay na nakapaligid sa bagong ideyolohiya. Ang napupunit sa gitna ng banggaang ito ay ang nanay ng babae, na nais ding yakapin ang bago, ngunit napipigilan dahil sa paghawak sa kanya ng asawa.

Ang masayang matutunan sa buong sitwasyong ito ay hindi lamang sa entablado nangyayari ang istorya. Lingid sa kaalaman ng dula, may sariling istorya ang mga manonood. Noong araw na pinanood ko ang dula, kasabay ko ang mga dignitaryo na galing Israel, ang bansang pinagmulan ng dula. Kasama rin namin sa gabing iyon ay ang manunulat mismo, si Savyon Liebrecht. Nakakalat sa peanutgallery ang mga Israeli at Pilipino, at habang nanonood, sabay tumatawa ang dalawang lahi, na tila parehas lang ang pinanggagalingan. Sa simula ay tahimik pa muna, pero nuong lumalabas na ang satire ni Liebrecht sa patriarchal society, napapangisi na ang lahat na tila hindi tayo hati ng ilang liga. Na tila walang bansa na nakapag gitna sa amin. Parehas nga namang galing sa mahigpit na kultura ng pamilya ang dalawang bansa. At parehas din tayong naninibago sa bilis ng globalisasyon ngayon.

May isa pang bersyon ang dulang ito, ang Tagalog na bersyon ni Liza Magtoto. Isang hudyat na talagang paralel ang mga kultura natin.

Sa bawat banggaan, ang tanging matiwasay na resolusyon ay ang pag bukas ng isip. Iyon maaari ang thesis ni Liebrecht. Isang mainam na katangiang kelangan natin sa panahon ngayon. Sinubukan din ni Liebrecht na ipakita na posible ang digmaan o resistance bilang isang resolusyon sa banggaan ng dalawang panahon, ngunit ito ay maaaring magdala ng kasiraan ng lahat.

Isa sa mga hinahangaan ko sa dula ay ang kanyang pagiging multi-dimensional, mula sa aking sinabi, ang dula ay hindi lang nanyayare sa entablado, kundi pati na rin sa mga manonood. Pero isa pang parte ng cast ay ang set mismo. Ang set ay buhay kumbaga. Makikita mo ang transpormasyong baha-bahagya sa pagdaloy ng dula. Sa simula ay isang saradong bahay na puro dingding, wala kang makikitang bintana, o ano man. Tapos sa pagdaloy ng dula, unti unting bubukas ang gitna, at sa hulihan ay wala nang dingding o ano man. Isang bukas na entablado. Nararamdaman ko ang pagka-constricted o pagka-free ng lahat, salamat sa set.

At bilang tuldok, ginawa nilang telon ang isang contemporaryong cyclorama, isang napaka-sarap na cherry-on-top.

Ang direksyon ni Tess Jamias ay masasabi kong mainam para sa material. Salamat na rin sa mga aktor, ang light at kontemporaryo ng atake ng direktor sa pag-habi ng mga eksena. Mabigat ang istorya, at maaaring mahulog sa slippery slope ng melodrama ang kahit sinong direktor, pero nagawang gawing light-hearted, heart-warming, at memorable ang buong experience. Salamat na rin sa matalinong pag-cast sa Auntie. Dalang dala niya ang mga eksena at napapaibig kaagat sa kanya ang audience. At lalo na sa Nanay, sobrang heartwarming niya na nanaisin mong yakapin ng mahigpit ang iyong ina.

Dalawa lang ang masasabi kong kritisismo: una, ay para sa Tatay at sa iba pang cast, may isyu ako sa build-up. Partikular sa tatay, tila lagi na lamang siyang galit to-the-nth level. Naiintindihan kong galit siya, at kelangan ng energy, pero kung mahihimay ang lebel ng pagka galit para sa pag build-up ng conflict, why not? Para sa akin, nag-plateau kasi yung energy level niya na nung nasa rurok na siya ng pagka galit niya di ko na ramdam.

Ikalawa ay sa movements. Sa tingin ko, mainam na ang dula na mismo, ang ibig kong sabihin ay makakatayo na yung buong dula ng wala yung movement-dance.

-----

Minsan minsan lang tayo makakakita ng dula na hindi lang sinasalamin ang buhay natin, kundi pati na rin ang buhay ng lahat ng tao sa mundo. Ang Apples from the Desert ay nagparamdam na bukas ang mundo, isa tayong malaking organismo na may iba ibang itsura ngunit sa totoo lang ay pareparehas, at para maging matiwasay ang lahat, kailangan lang nating huminga, at magkaintindihan.

----

Huling lingo na po ito ng Apples from the Desert sa CCP, para sa karagdagang impormasyon, click lang po dito:

http://www.spot.ph/2009/05/06/women-of-substance-apples-from-the-desert/

http://gibbscadiz.blogspot.com/2009/09/two-more-weekends-for-tps-apples-from.html

Lulu

ni V

Nais kong bigyan ng eksplanasyon kung bakit tila namatay ang salamangkang dapat sana'y lalamon sa akin noong ako ay nasa loob ng tanghalan upang manood ng Lulu. Minabuti kong panoorin ang Filipinong bersyon ng dula upang masaksihan ko kung paano imamaniobra ng direktor ang dulang kung saa'y ginawa nyang lalaki ang pangunahing karakter. Umaasa rin akong mas matino ang kalalabasan nito kaysa Ingles na bersyon nito... ngunit ako'y nagkamali.

Muli, ipepresent ko via bullets ang aking mga saloobin.

1. Masyadong malaki ang entablado. Kitang-kitang may pera ang DUP upang makagawa ng ganung uri ng set ngunit lubhang naging malaki ito para sa dula. Binigyang kahulugan ng dulang Lulu ang terminong underutilized. Bagamat maraming passages sa entablado kung saan sumusulpot na lamang bigla ang iba't ibang props, maging mga artista, nais kong ipoint out na hindi ito naging consistent. Sa unang Act ng dula ay nagmistulang blanko ang entablado. May paminsan-minsang gimik ngunit masyadong bitin. May mga bahaging sumusulpot ang Ring Master sa ilang bahagi ng stage ngunit di ito naging consistent. Kulang kung baga.

2. Wala silang konsepto ng maayos na ilaw. Nagmukhang kinailangan lang na ilawan para lang masabing nailawan. Nagmistulang "indie film" sya o naghari ang kadiliman sa palabas. May mga pagkakataong nais ko nang tumayo sa aking upuan at maglagay ng emergency light sa gitna ng entablado upang makita ko lamang ang mga artista. Na isang dahilan para isulat ko ang no. 3

3. Sabog kung sabog ang blocking. Dahil nga sa di matinong ilaw, umasa akong maisasalba ito ng blocking. Naniniwala akong kayang iligtas ng matinding blocking ang isang dula kahit pa 4 na par 64 lang ang gamit nila. Ngunit ang kakulangan sa technical ay lalong pinalubha ng blockings. Kitang-kita na malaki ang entablado at di nakasipat ang ilaw. Masyadong naging magalaw ang mga artista upang ma-utilize lang ang space. May mga scene na masyadong off tulad nung bahaging may inilabas na dresser. Masyado syang downstage at nakakasilaw ang ilaw. Mukhang lahat ng ilaw na dapat sana ay inilaan sa palabas ay napunta lang doon sa dresser. Di rin naman nagamit ang dresser ng mabuti. 90% of the time ay nandun lang iyon upang magset ng mood na nasa dressing room. Nagamit lang ito ni Tuxqs noong nananalamin sya at napatoon sya kung saan naging epektibo naman ang paggamit ng reflection. Naging masyadong nakakasakit sa mata ang ilaw ng dresser na di na naappreciate ng manonood ang layunin ng direktor.

4. Maraming Unnecessary gimmicks. Nandyan na yung net, mga lobo, paglabas ng Ring Master sa kung saan-saang lugar, mga tali, at ang mga entry points sa entablado. Dahil nga sa hindi namaintain na ganun kaquirky ang dula, naging off ang mga gimmicks na ito. Yung lobo ay nahulog lang sa isang specific na bahagi ng audience, di pa sa gitna at kitang-kita pa yung mga black bags na pinaglagyan ng mga lobo. Nagdulot din ito ng maraming pagputok bago pa man ito ihulog o kailanganin ng dula na naging isang giveaway na hindi naging careful ang mga staff nito. Ang masasabi ko lang na gimmick na nagustuhan ko ay yung swing. Napagkagiven man ng purpose nito ay naging epektibo naman ito kumpara sa iba pang mga gimmick na naging kalunoslunos ang kinalabasan.

5. Flat ang dula. Naging flat line ang dula mula sa umpisa dahil sinimulan na kaagad nila ito ng mataas. Nagsimula sila kaagad sa galit at pagtataray. Dahil dito, di na nabigyan ng pagkakataon ang dula na maggraph or mag-elevate. Naging isang malaking plateau ang kwento. Di na tuloy nabigyan rin nagpagkakataon na bumaba pa ang mga moments ni Lulu. Lahat ay flat. Lahat galit. Lahat tarayan. Walang downtime. Lahat bara-bara.

6. Walang lalim ang mga karakter. Hindi sila mga tao. Lahat sila ay alam mong karakter ng isang mundong hindi totoo. Tulad ng nabanggit ko, lahat sila ay flat kaya naman hindi na nagdevelop ang mga karakter. Mukhang kulang sa understanding ng characters ang mga artista, mukhang walang guidance na dapat magsilbing pising mabigyan ang koneksyon sa bawat karakter ng dula. Bawat aktor ay may sariling mundo at maaaring bumuo ng kanyang sariling kwento. Walang sense of unity ika nga.

7. Tila hubaran ang naging crucial point ng dula bagamat ito'y di naman kailangan. Nagmukhang selling point ng dula ay ang unnecessary nudity at homosexuality. Mukhang freshmen lang ang naging target market nila. Naniniwala ako na ang ang paghuhubad sa entablado ay dapat lamang gawin kung ito ay kinakailangan. Sa kaso ng Lulu, hindi ko naramdaman na dapat may maghubad dahil hindi naman ako kinundisyon ng dula sa ganitong kaganapan. Hindi ko naramdamang sinasabi sa dula na ito ay necessary. Kung iisipin, maaari itong ipresent ng walang nagpapakita ng laman. Hindi ko mahanapan ng justice kung bakit kailangang maghubad si Andoy at Tuxqs. Maaari nating gawan ng dahilan ngunit ang hinahanap ko ay isang malalim at malinaw na dahilan. Yung tipong dahilan kung bakit naghubad si Kate Winslet sa The Reader o di kaya'y paghuhubad ni James Cameron Mitchell sa huling bahagi ng Hedwig and the Angry Inch. Masyadong hilaw ang karakter ni Andoy upang umasta ng ganun at di ko rin maintindihan kung bakit kailangan maghubad si tuxqs sa kaduluduluhan.

8. Dahil hilaw ang mga karakter , nagmukhang hilaw rin ang pag-arte. Alam kong magagaling ang mga artista sa Lulu ngunit di nabigyan ng pagkakataon ng dula na ipamalas ang kanilang taglay na kagalingan. Si JC Santos na siguro ang isa sa mga may matinong pagganap sa kadahilanang may nakita naman akong development ng karakter nya, bitin man, kailangan pa rin itong pansinin dahil sa iilan na lang naman ang maaaring purihin sa dula. Si Jojit Lorenzo naman at Andoy Ranay naging consistent rin in terms of energy ang stage presence. Si Andoy Ranay na siguro ang pinakapaborito ko sa dulang ito. Naibalik nya ang ngiti sa aking labi sa kabila nang kaawaawang execution ng palabas at naantig nya rin ako kahit papaano sa bahaging nagmamakaawa na sya kay Lulu. Medyo sablay nga lang sya sa mga huling bahagi kung saan dapat sana'y sugatan sya ngunit nakatayo pa rin sya na tila walang gasgas na natamo. Si Michael Ian Lomongo naman ay nagfade na lang basta sa entablado. Si Acey Aguilar naman ay nagmistulang kaawa-awang pangitain sa entablado. Mukhang nacast sya dahil lamang sa tinatawag nating face value. Nahihirapan ako sa kanyang pagsasalita na tila naninikip ang dibdib ko at gusto ko na lamang basahin ang mga linya para sa kanya. Epektibo man sya sa bahaging may sayawan, kung sa pag-arte lamang ang pag-uusapan ay di lang sya basta tagilid, napataob na siguro nya ang bangka.

9. Ang tanging naenjoy ko sa dula ay yung dance sequence. Marahil epekto na rin ito nang pagiging isang choreographer ni Dexter Santos. Di ko maikakaila na humanga ako sa ginawa nyang choreography sa The Threepenny Opera at natuwa rin ako sa dance sequence sa Lulu. Ngunit bilang isang direktor? Sa ipinakita nya ay masasabi kong hindi pa talaga sya handa. Oo, may mga moments of beauty pero as a whole sabog kung sabog. Halatang maraming thoughts na gustong ipasok ngunit hindi naorganize ng mabuti. Ito ang karaniwang kasalanan ng mga baguhang direktor, naeexcite sa isang specific na scene kaya naiisang tabi ang kaubuuan ng dula.

10. At para naman kay Tuxqs Rutaquio na nagbigay buhay kay Lulu, nais kong ipahawatig na wala na akong maisip pang artista na bababagay sa role kundi sya. Alam kong magaling syang artista at alam kong kaya niyang bigyang hustisya ang karakter na Lulu ngunit sa aking napanood, mukhang nalunod na lang basta si Lulu sa kasungitan at init ng ulo. Pakiramdam ko'y di sya nagabayan ng maayos ng direktor na naging isang malaking kasayangan. Naniniwala akong kahit gaano pa galing ang artista basta kulang sa direksyon ay di pa rin ito sapat upang makabuo ng isang di malilimutang pagtatanghal. Di ko nakita kung bakit halinang-halina ang mga lalaki sa kanya, di ko naramdaman ang oozing sexuality na maaaring magpalibog sa mga kalalakihan sa isang sulyap lang sa kanya, hindi ko rin mahanap sa aking sarili na makisimpatya sa kanya noong panahon ng kanyang pagbagsak. Hindi nya ako naantig, hindi ako nahalina, hindi ako nagbigay ni isang patak ng pakialam. Ang alam ko lang ay nasa entablado sya, nagbayad ako ng Php200, di ko nga masikmura ang palabas ngunit di ako makaalis dahil sa may mga kasama ako at bilang respeto na rin sa mga kapwa ko alagad ng sining na naghirap upang mabuo ang produksyong ito. Di ko man nagustuhan ang palabas, may delicadeza pa rin naman ako.

Bilang kabuuan ng aking review, nais ko lang ulitin na maaari pa sanang pagandahin ang dulang Lulu kung hindi lang masyadong nagbank ang produksyon sa shock value na makukuha nito sa pagbibilad ng mga hubad na katawan sa publiko. Maaari ko ring ikumpara ito sa mga baguhang Indie films kung saan walang konsepto nang ilaw, tungkol sa kahirapan, homosekswalidad, prostitusyon ang mga karaniwang paksa, at may walang pakundangang hubaran.

Bagamat meron pa rin naman itong saving grace kahit na naging tunay na kalunoslunos ang nasabing presentasyon, bibigyan ko ang Lulu ng rating na

I / V

The Threepenny Opera

ni V

Alam kong medyo huli na ngunit pinili ko pa ring kauna-unahan kong entry ang The Threepenny Opera na dinerehe ni Dr. Anton Juan dahil sa isang kadahilanan... so far, ito ang pinakamagandang produksyon na napanood ko ngayong taon.

Upang maging malinaw ang aking review, mamarapatin kong ipresent via bullets ang aking mga saloobin.

1. Pinahanga ako ni Dr. Anton Juan sa paraan ng pagdidirehe nya ng nasabing dula. Di tulad ng iba, hindi nasira ang gawa ni Brecht. Hindi nalunod ang mga manonood sa semiotics na karaniwang kasalanan ng mga nangangahas na imaniobra ang teksto ni Brecht. Simple ngunit epektibo ang naging interpretasyon ng dula. Para sa akin, di magiging kasing ganda ang kinalabasan ng dula kung iba ang nagmaniobra nito. Isang matinding papuri sa iyo Dr. Anton Juan.

2. Tunay na tumatak sa aking alaala ang performance ni Bituin Escalante bilang Pirate Jenny. Sa bawat paglabas nya sa entablado ay dumediretso ang aking mata sa kanya dahil sa kanyang matinding stage presence. Ngunit bagamat matindi ang kanyang stage presence ay di naman sya nang-uupstage. Ang katangiang ito ang tunay na naging dahilan nang paghanga ko sa kanya. Di ko na pupurihin pa ang galing nya sa pag-awit dahil sa tingin ko ay given na yun.

3. Nakakatuwa si Ricci Chan kung sa nakakatuwa, maganda rin at powerful ang boses nya, ngunit kung may isang bagay man ang dapat punahin sa kanyang performance yun na siguro ang hilig nya sa pang-uupstage ng kapwa artista. Nagmistulang isang naglalakad na salitang UPSTAGE si Ricci Chan sa The Threepenny Opera. Alam kong magaling sya at punong-puno ng talento ngunit mas naging maganda sana kung di nya nilalamon ang mga karakter na syang dapat ay bida sa isang specific na scene. Maliban sa kanyang hilig sa paglamon ng kapwa sa entablado ay wala na akong masasabi pa sa kanya. Isa syang tunay na talentadong artista, sana nga lamang alamin nya kung kelan dapat umariba at kung kelan dapat magpaubaya.

4. Hindi ko alam kung bakit pero tuwing nawawala si Mr. Peachum ay inaabangan ko ang kanyang muling pagbalik sa entablado. Siguro ito ay epekto ng napakaganda nyang pagpasok sa simula o di kaya'y sa nakakatuwa lang talaga ang kanyang pagkatao, kung ano man, nais kong papurihan si Onyl Torres para sa isang napakaepektibong pagbibigay buhay sa kanyang karakter.

5. Hindi ko rin pedeng isang tabi si Cholo Gino na gumanap bilang Mrs. Peachum. Oo, lalaki sya at babae ang kanyang ginanapan at maliban pa doon ay nabigyan nya ng hustisya ang kanyang karakter. Habang nanonood ako ay nafeel ko nang lalaki sya ngunit patuloy akong nagdududa dahil sa flawless nya performance. Ang mannerisms nya ay dead on at ang singing voice nya at wagi kung wagi. Isang pagpuna lamang ang nais kong banggitin, kung minsan lang ay nilalamon sya ng kanyang co-actors pero nababawi nya naman agad ang atensyon ng mga manonood.

6. Kung meron akong isang aspeto ng play na nais kwestyonin, yun na siguro yung paglabas ni Lexie Schulze na gumanap na Sukey Tawdry sa entablado. Alam kong bahagi ng dula si Sukey Tawdry ngunit sa tingin ko ay hindi na necessary ang pagsulpot nya sa entablado. Siguro ninais ng direkto na ipakita ang contrast or pagpapasa ng korona ni Pirate Jenny or whatever ngunit sa tingin ko ay di na kailangan pang kumuha ng artistang magbibigay mukha sa isang taong nag-exist lang naman sa dula dahil sa ito ay pinag-uusapan ito ng mga pangunahing bida.

7. Si Frances Makil-Ignacio na bumuhay kay Lucy Brown ay nagmistulang isang naglalakad na CONSISTENCY. Di ko naramdaman ni minsan na dinrop nya ang kanyang karakter o di kaya'y nabawasan ang kanyang stage presence. Bagamat di kasing powerful ng boses ni Bituin or kasing smooth ng boses ni Kalila ay umarangkada pa rin sya sa kanyang musical number. Nadala ng galing nya sa pag-arte ang mga notang kailangang patamaan at ito ay isang malaking achievement dahil ibig sabihin ganun sya kagaling.

8. Naging magaling din sina Jerald Napoles at Kalila Aguilos. May kulang lang si Teroy Guzman na di ko matukoy dahil may mga pagkakataong nabobore ako kapag nasa entablado sya. Sa pangkabuuan, panalo ang ensemble ng Threepenny.

9. Di ko maikakailang nakiliti ang aking pagkamakabayan sa mga pasimple at kung minsan at harapang pagtuligsa ng dula kay Gloria. Sa pagsisingit ng mga iskandalong kinabilangan ni GMA ay nabigyan ng isang malinaw na koneksyon ang ating kasalukuyang kalagayan sa kapanahunang nabuo ang nasabing dula. Ang mga paningit na banat ay nagsilbi ring isang hudyat sa akin na nasa Pilipinas pa nga pala ako dahil may mga bahagi ng dula na pakiramdam ko ay nasa Broadway ako dahil sa galing ng mga scenes at transitions.

Napakarami pang dapat banggitin sa The Threepenny Opera ngunit sa mamarapatin ko nang di ulitin pa ang nasabi ng aking co-authors sa blog na ito.

Sa kabuuan ay bibigyan ko ang The Threepenny Opera ng rating na

V / V

Threepenny Opera o Nung Naranasan Namin Ang Jetlag sa PETA

ni proletartist

Alam mo yung eksaktong oras na kakababa mo pa lamang ng rollercoaster, tapos tawa ka ng tawa, buhok mo kay gulo, nanlalambot pa ang hita, sinisigaw ang "isa pa! isa pa!" pero malalaman mo na lamang na ang haba pa ng pila kaya maghintay ka na muna?

Ganun na ganun yung naramdaman ko pagkatapos ng The Threepenny Opera.

The Threepenny Opera

by Bertolt Brecht and Kurt Weill

directed by Anton Juan

Ang The Threepenny Opera ay tungkol sa labanan ng bossing ng mga pulubi at ng bossing ng mga magnanakaw ng London, si Jonathan Peachum at Maceath, nung pinakasalan ni Maceath ang anak ni Peachum. Kinalaunan, nalaman ni Peachum na kaibigan ni Maceath ang komisyoner ng mga Pulis, pero ginamit niya ang kanyang kapangyarihan at koneksyon para mahuli si Maceath at mabitay ng tuluyan. Ngunit, sa hulihan, nagka-deus ex machina sa panig ni Maceath, at naligtas siya sa bitay.

Iniisip ko talaga kung paano magiging objective sa pag critique ng dulang ito. Pero kung hihintayin ko pa ang pag pawi ng tuwa sa pagkita nito, magiging untimely na ang post na ito. Kung papuri ang sasabihin, isa, dalawa o tatlo na lamang ang sasabihin ko:

Ang talento ni Dr. Anton Juan ay isang napakasarap na bagay na maipamahagi sa publiko. Ang husay ng kanyang pag habi ng mga eksena, na naramdaman talaga ng madla ang pagka-Brechtian ng buong show. Na-alienate kami ng lubusan. Sobrang na-alienate ako na paglabas ko ng teatro ay tila mixed-emotions ako: di ko alam kung matutuwa ba ako sa ganda o malulungkot sa mga katotohanang tinatanggap ng dula.

At ano ba itong mga katotohanang ito. Ginawa ang dulang ito nuong mid 20th century, pero ang nakakalungkot lang (pati na rin ang galing ng pag-execute) dahil nai-kabit pa rin nila ang 1950s sa atin ngayon, na tila wala nang pagbabago sa mundo, sa pulitikal at ekonomikal na arena. Ang dula nga naman ay isang Marxistang komentaryo sa kapitalismo, pero ang mga kabulukan nito ay nahalintulad pa rin nila sa kabulukan ng sistema natin ngayon.

Tulad na lamang ng pagka-salba kay Maceath, ang bidang kontrabida. Bibitayin na siya, gawa ng mga kasalanan niyang pagnanakaw at pagiging babaero, at kinasuklam siya ng mga tao gawa nun. Ngunit nung nawala ang pagpataw ng bitay sa kanya, nag 360-degrees ang mga tao at biglang nawala na rin ang kanilang galit. At ito ang karumaldumal na sinabi ni Maceath (isa na lamang itong paraphrase, patawad):

"If you are going to kill a thief, you have to kill all thieves. And what does it matter if the government saved me? The people will forget, the people will forgive. Just give time."

Na tila sinasabi na kung papatayin mo ako, patayin mo na rin ang bangko, na magnanakaw din naman. At sa atin, patayin din dapat ang mga pulitiko, e nagnanakaw din sila. Pero totoo nga ang sinasabi niya, na makakalimutan din naman ng mga tao.

Tingnan mo ang Garci.

Tingnan mo ang ZTE.

Ang nakakagulat doon ay nakalimutan ko nga talaga ang mga iyon. Kung hindi lang nila isinulat sa tatlong kilometrong rolyo ang lahat ng kasalanan ni Gloria, hindi ko maiisip na,

Ay oo nga ano nang nangyari sa kanila?!

Wala. Walang nangyari. Nabaon na lamang sa limot. Kasi dumating si Hayden, kasi dumating si Manny Pacquiao, kasi dadating si Diego Luna ngayong Oktubre. O kasi namatay si Michael Jackson, yung Farrah Fawcett, at Cory Aquino. Kasi namatay ang National Artist Award. Kasi National Artist na si Carlo J Caparas: To God be the glory.

Kita mo nakalimutan mo na na tungkol ito sa Threepenny.

Ginusto ni Brecht na maging isang satiric dramatisation ang dula sa tanong na kung sino ba talaga ang tunay na magnanakaw? Ang nagnanakaw ng bangko, o yung may ari ng bangko?

Pero sa tingin ko, isang satire ni Anton Juan ang buong dula sa kung gaano kaliit ang utak ng mga tao.

Kung gaano tayo kabilis makalimot. Kung gaano tayo kabilis mauto at maloko. At pagkatapos ng lahat, kahit na alam na nating na-uto tayo, nanakawan at naloko. Papatawarin natin at kakalimutan na lamang. Kasi nga maliit ang utak natin. Mabilis tayong mawalan ng interes. Mabilis tayong makalimut. Mabilis ang epekto ng dibersyon. Nakakalimutan nating isa lang itong palabas. Paulit ulit, paikot ikot. Di na nga natin natatandaan yung "Tama na, Sobra na, Palitan na!" eh. Yun nga ba ulit yun?

Pinapaalala lang sa atin ni Dr. Anton Juan ang lahat ng iyon. At, dahil dito, maraming maraming salamat sa kanya.

Ensemble yung cast, at ensemble din talaga ang buong pagtatanghal. Dama mo na walang nang-u-upstage. Kung meron man, tulad ni Ricci Chan, ito ay isang hudyat na kulang sa energy ang ibang tao. Kaya kung meron man akong kritisismo sa dula, ito ay ang pag-fluctuate ng lebel ng enerhiya ng ensemble.

Isang magarbong palakpakan para kay Ricci Chan na ang tindi ng gamay sa manonood. Ang kanyang patented comedic timing ay naandun pa rin. At isang standing ovation para kay Bituin Escalante, nakakayanig ang kanyang mga kanta, at, mas mabuti pang i-quote ko ang aking kaibigan nung sinabi niya si Bituin Escalante ay ang

Naglalakad na Presence

At si Ricci Chan daw ay ang

Naglalakad na Energy

At para na rin sa buong cast, kay Frances Makil-Ignacio, Teroy Guzman, Kalila Agilo, Onyl Torres, Cholo Gino, at sa iba pa, mahusay po.

Maraming salamat sa mahusay at matalinong pagtatanghal.

----

Minsan lamang sa buhay ng tao mararamdaman ang sabay na bagsik ng kasiyahan at kalungkutan. At kung minsan pa, saglit lamang ang mga ito. Pero palagi, sa lahat ng nakaranas, ito ay isang hudyat na nabuo na ang isang parte ng buhay nila.

Nalulungkot lang ako sa mga di nakapanood. Ang hiling ko na lamang talaga para sa inyo ay magkaroon ng re-run ang rollercoaster ng The Threepenny Opera, ang opera ng mga pulubi.

10 out of 10.

A Penny for My Thoughts on The Three Penny Opera

ni mumblingmaya

(Sorry sa pun :p )

Hindi na kailangan banggitin ang mga detalye at sirkumstansya nang kung bakit at paano
nag hinawa ni Dr. Anton Juan na iproduce ang Three Penny Opera.

Makikita na ito sa pag-galang ni Juan sa panunulat ni Bertlot Brecht at sa paglalapat ng mga maliit na detalyeng nagrereference sa kasalukuyang mga kakatawang bagay sa ating bansa sa usapin ng ekonomiya, pulitika at sining.

May mga verbal na hirit at mga maliit na props na tumukoy kay Gloria Arroyo at sa isyu ng National Artist award. Mahusay ang pagkakasingit ng mga ito sa dula.

Isang pagpupugay kay Teroy Guzman, Kalila Aguilos, Bituin Escalante at iba bang mga nagsipag-ganap. Consistent ang kanilang performance sa buong dula. Kapanipaniwala rin ang kanilang mga kilos at accent bilang mga karakter na taga-London.

Magaling ang comedic timing ni Ricci Chan bagamat may mga pang-ensemble na bahagi ang dula na na-uupstage nya maging ang mga bida.

Pumapalya rin ang mga accent nila Ryu at Katte Sabate na dapat ay Scottish at Liverpool (ata) ngunit naging mistulang Jive (na lumabas noong pa lamang 1960's). Bukod dito, natatangi ang pagbaba ng kanila enerhiya sa entablado kumpara sa kanilang mga kasama.

Sasadyain: The Threepenny Opera

The Threepenny Opera

ni Bertolt Brecht at Kurt Weill

sa direksyon ni Anton Juan

isang produksyon ng World Theater Project

Ngayon, sa Sabado at sa Lingo, ipapalabas ang isa sa mga pinaka-maganda at nakaka-insultong musical sa balat ng lipunan. Ang The Threepenny Opera. Nakabili na kami ng ticket para sa Gala show sa Linggo, at kung papalarin ka nga naman, ang mga early bird tickets ay 50% off. 500PHP yung Presyo para sa gala, nakuha ko ng 250PHP isa. Opo, sooobrang excited ako para panuorin ito sa dalawang rason:

1. Si Brecht ang nagsulat, parang minumura mo ang Society sa matalinhagang paraan.

2. Isa itong musical. Ni Brecht (at Weill). Para mong minumura ang Society sa matalinhagang paraan gamit ang mga nota. (nota as in note, you silly)

Ang tawag sa The Threepenny Opera ay ang "opera of beggars," at ito mismo ay isang satire sa tradisyonal na opera at operetta at para na rin gumawa ng bagong musical theater (noong panahong yun) gamit ang mga teorya ng dalawang Alemang artista na sina Kurt Weill at Bert Brecht. Isang marxistang critisismo patungo sa kapitalismo ang dula. Kaya naman, nuod tayo! :)

Para sa mga impormasyon, dalaw lang po sa

http://worldtheatreproject.multiply.com/

http://www.facebook.com/event.php?eid=92086477806&ref=ts

Ang ibang content ng post na ito ay galing sa:

http://www.threepennyopera.org

http://en.wikipedia.org/wiki/The_Threepenny_Opera

http://worldtheatreproject.multiply.com/

Naaalala mo pa ba ang "Tama na, Sobra na, Palitan na" ?

Nais ko lang maglabas ng sama ng loob sa mga nangyayari ngayon sa ating bansa. Matinding pambabastos na ang ginagawa ni Gloria Macapagal Arroyo sa sining, at sa buong mamamayang Pilipino.

Maari po ay mag browse through po kayo sa mga link sa baba po. At pagnilaynilayan kung hanggang kelan kaya tayo papayag dito. Hanggang saan po kaya abot ng ating pagkatao ang ganitong klaseng pambabalahura. Perang binabayad mo, sinasayang lang sa ibang bansa. Tax na binabayad mo, pinapanglasing lang ng presidente mo. Ang sining na pinangangalagaan at pinaghihirapan ng mga artistang pilipino, dinuduraan ng basta basta lamang.

Kelan kaya tayo titigil sa pagka walang bahala at sasabihin ang sinabi natin kasama si Tita Cory nuong panahon ng isa pang diktaturya?

Naaalala mo pa ba ang "Tama na, Sobra na, Palitan na" ?

Bisitahin po at magnilaynilay:

http://gibbscadiz.blogspot.com/2009/08/your-taxes-and-my-taxes-paid-for-her.html
http://gibbscadiz.blogspot.com/2009/08/surely-they-cant-all-be-wrong.html


Maraming salamat po kay Gibbs Cadiz para sa imaheng nasa itaas.

DUP's Lulu - Saan Ka Nagkamali

Sa isang critique ng kahit anong dula, iyon ang kadalasang kong tanong. "Saan ka nagkamali." Para ng sa gayon ay malaman natin kung ano ang parte na mabibigyan ng kaayusan, at kung anong parte ang maayos na para mas gumanda. Pero para sa Lulu, may mas angkop atang tanong:

Bakit panget ang dulang Lulu?

Sa tanong na iyon meron nang katotohanang tinanggap, na panget nga ang dulang Lulu. Pero kelangan pa rin itanong kung bakit para tuluyang magkaroon ng pagkakaintindihan sa mga bakit ng buhay. Kasi kung hindi natin ito lilinawin, aba'y ako'y isang gagong nanlalait na lamang ng basta basta. Pero bago ang lahat, simulan natin sa simula.

Ngayong Agosto 5, 2009, nagbukas ang pintuan ng Guererro Theater sa may AS, sa UP kong mahal, para sa pagtatanghal ng Lulu. Isang produksyong tinayo ng Dulaang UP (DUP) para sa madla. Sa aking pag sabi ng madla, ang ibig sabihin ko ay mangilan-ngilang alumni, kami yun, at isang tambak ng mga freshman na nais magitla sa dulang may mga nakatiwangwang na dede. Pero mamaya na iyang paguusap tungkol sa dede, o sa mas mainam na pangalan, Lulu. Lulu na ang tawag namin sa mga dede ngayon. Pero nag digress ako.

Lulu

Dulaang UP

Direction and Choreography: Dexter M. Santos
Filipino Translation: Joel Saracho

Ang titulong Lulu ay hindi dula ni Frank Wedekind, maaaring ginamit ng DUP ito bilang umbrella title para sa dula ni Wedekind. Si "Lulu" ang babaeng binibida ng German para sa dalawa niyang sikat na dula, ang Earth Spirit at Pandora's Box. Sa dalawang dulang ito, pinapakita ang istorya ng isang babae (hint: Lulu) sa kanyang pag-angat sa lipunan gamit ang kaniyang libog o sekswalidad. At kinilala si Wedekind sa ganitong klaseng mga dula, ang pagbuwag o pagkulitas ng mundo ng Lipunan o sa mga prinsipyo ng bourgeois (kadalasan ay patungo sa sex). Sa staging ng DUP, merong english show at tagalog show. Ang english show ang pinanood namin.

Kilala din si Wedekind bilang isa sa mga manunulat na nag bigay daan sa Expressionism sa teatro. Ang movement na ito ay , mula sa salitang 'expression,' nag paparamdam ng pagiging buhay o nagpapadama lang talaga ng kahit ano sa manonood, taliwas sa pagiging pisikal at realistiko. Kaya ko ito sinasaad ay para may punto tayo ng pagkukulatis ng nasabing dula. Para hindi ako isang poser na nagsasabing ay chaka yung play yuck.

Hindi ko masabi ng sigurado kung sino ba dapat sisihin at chaka-yung-play-yuck. Maaaring kasalanan iyon ng bida mismo, si Che Ramos bilang Lulu. Well, hindi niya kasalanan per se, kasalanan lang sa pag-cast sa kanya. Aasahan mong ang taong gaganap sa bida ni Wedekind ay punong puno ng Libog with a capital L, punong puno ng andak, ng swabe, ng alindog. Pero ni isang iota ng libog, wala akong naramdaman. Kung kaya't nung ikalawang acto na, pinalawit na nila ang kanyang utong. Para ata pisikal na ang pagpaparamdam na may libog siya. Ay naku andami nang spoiler. May tatlong babaeng maghuhubad ng buo. Bawal camera, patawad.

Tinanong ko sa sarili ko at sa aking mga kasama kung ano kaya ang kulang kay Lulu. Tapos napagtanto namin, kulang siya sa desire. Kulang siya sa objective kung bakit siya isang sexual na tao. Kulang ng dahilan kung bakit nag papakamatay ang mga lalakeng nabibighani niya. KULANG. Marahil ay sa boses niyang malalim na naka-modulate pero walang emosyon, isang trade-off sa ibang actor. Maaari ding sa pagka-clumsy ng kanyang mga galaw na tila walang gracefulness na lumapit sa kanya sa kanyang paglaki. Pero hindi ko lang talaga makita kung bakit magpapakamatay ang mga lalake para sa kanya, maliban na lamang sa katotohanang nakasulat iyon sa script. Marahil, ito na ang isang malaking ka-pilayan ng dula.

Para sa kin, di din niya nagamay ang pag deliver ng lines na maigi. mahahaba ang linya nila, ma ha ha ba. At aasahan mong kahit papaano ay magkakabuild up o di naman kaya mareretain ang interes namin. Hindi e. Ang bilis mawala ng energy ng kanyang mga dayalogo na nawawala na ang pansin ko sa kanya at nalilipat na sa nipples niya. At bading ako, ano ba! Mas mainam pa atang kay Angeli Bayani yung role. Mas alluring siya at sexually engaging.

Pero maliban kay Lulu, bakit kaya panget ang dulang ito? At natanto ko na ang root. Oo, pwede nating kulitasin pa ang tunog, actually mainam ang tunog nila may oomph at dama mo talagang expressionist. Mainam din naman yung ilaw na kahit paminsan minsan ay sablay. Mainam din ang ibang artista, tulad ni Angeli Bayani at nung gumanap na tatay tatayan ni Lulu (hindi ako bumili ng programme, patawad. Bumibili lang kasi ako pag nagandahan ako ng sobra). Huwag na nating pansinin ang katotohanang pagkatapos ng ilang sandali ay nawawala na ang novelty ng british accent ng ilan, at nagiging monotone na rin ang kanilang energy level. Huwag na rin nating pansinin ang katotohanang sloppy ang acting ni Alva. Pero saan ba talaga kaya nagkamali ang dula. Tama. Sa direksyon nga. Paano?

Una ay sa atake. Para sa akin, ang panget ng pag establish ng mga eksena. Ang panget ng pag establish ng mga eksena. Isa sa mga kahindik hindik at awkward na eksenang ginawa niya ay ang pag pasa pasa kay Lulu sa bar. Oo, alam naming isa itong device para ipakita ang metaphor na pinagpapasahan si Lulu. Pero ang panget niya aesthetically. Ang gulo kasi masyado, di lang sa eksena pati na rin sa dayalogo, nagiging muffled kasi yung boses, at pati na rin, gawa ng blocking, di na napapansin yung tao sa likod. Parang gusto lang talaga kasi maging spectacle. Ang panget ng mga paglalaro niya sa entablado na kung minsan ay nasusuya na lang kami. Ang pagsaksak pa ng mga spectacle, sumusobra na na di ko kinakaya. Nakakaumay.

Sige yung pinaka magandang eksena na lang ang sasabihin ko.

Ang panget din nung atake ng direktor sa mga eksenang may mga nagtatagong mga karakter sa paligid. Kasi, halatang halatang ginagawa lang talaga nila yung mga yun dahil nakasulat sa script. Kaya kinakagalit ko yun, bilang manonood. Kasi wala akong makitang objective sa mga karakter ng dula. Walang logic ang kanilang ginagawa. Nawawalan ng logic dahil sa kanilang pagkasloppy.

Ayaw ko pa yung pag aadapt ng dula. Sa pangalawang akto ba naman, naging interactive ang dula, e putang ina, di ko na nga masundan yung buong play dahil sa pagka gulo nito, pinapapili pa ako. E yung pagpipilian daw ay kung mamamatay o hindi si Lulu, at nung pinapatayo ang taong nais mamatay si Lulu. Aba tayo ako agad. Para lang matapos na ito. Tapos biglang curtain call pagkagawa ni Lulu nung gusto ng audience (na hanggang ngayon di ko pa rin maintindihan kung ano), e anu ba yun wala man lang pasabi o kaya denoument man lang e tangina kaka-climax lang. Wala. Kung gagamitan natin ng metaporang angkop para sa Lulu, maaari nating sabihing ako ay nakipag-talik sa isang matandang lalake, pero kahit gano kalambot ang kaniya, nagawa pa rin niyang ipasok, pero kahit anong galaw o tulak ang gawin, walang maramdaman ang kahit sino sa amin.

Speaking of climax, yun pa. Umasa sila masyado sa tunog at ilaw para iparamdam ang climax. Napa ugh na lang ako.

Kahit na panget ang buong dula, may mga notable na pagtatanghal tulad ni Bb. Angeli Bayani. Mainam ang kanyang pagganap sa mapaglaro at curious na babae. At pati na rin kay Paolo O'Hara, kahit na masyado siyang pinoy para sa role, pero para sa kin lang naman yun.

----

Di ko sinasabing wag kayong manood, sinasabi ko lang ay bago ka manood, itanong mo muna sa sarili mo kung handa kang gumastos ng 250PHP para sa dulang:

A) Kahindikhindik sa pagkapanget; o

B) may hubad na katawan ng tatlong babae ang ipapakita.

Dipende lang naman talaga iyon sa kung paano mo titingnan e. Pero marahil titingin ka lang rin talaga sa exit at pagninilaynilayan kung kelan ang matamis na panahong makakalakad ka patungo dun.

Dulaang UP's Lulu: 3 out of 10

Excited na akong makitang si Tuxqs Rutaquio ang gaganap sa filipino version, isa siya sa mga paborito kong actor e. Sa August 12 yung opening nung Filipino version, tara nuod ta! May isa pang adaptasyon sa gawa ni Wedekind! Ang musical version ng Spring Awakening, gawa ng Atlantis Productions. Sa Setyembre. Tara nood tayo!

Isang Reading ng Dulang Noli at Fili 2000

Mainam na nagkataong malakas ang ulan pagpunta namin sa PETA. Mainam din na kasabay naming manood ay mga estudyanteng required. (Nung bumili ako ng ticket, tinanong ako kung saang unibersidad o eskwelahan ako galing. Sabi ko, wala lang, walk-in.)

Mistulan ding isang modern adaptation ng mga nobela ni Jose Rizal ang dula. Nais kong bigyang diin ang salitang "din". Nagsimula ang dula sa isang unos, na sa Noli Me Tangere ay syang huling pangyayari na binuild-up kasabay ng unos sa buhay ng mga bida nito. Batay sa ibang mga blogger ay batay din ang dula sa isang totoo at malalang unos noong 2002.

Isang malaking "what if" sa characterization ng dula. What if sa panahon natin nabuhay si Ibarra? Saan sya mag-aaral ng kolehiyo? Angkop naman na kung nabuhay ngayon si Elias ay mamumundok sya. Nakakaintrigang isipin kung bakit naging isang bruskong sundalo si Salvi sa bersyong ito. Dahil na rin sa panahong ito, mas malinaw na kalaban ng taumbayan ang administrasyon at ang mga sundalo nito kaysa sa simbahan.

Medyo naging telling ang dula lalo na noong huling mga eksena kung saan sinabi ni Ibarra na mamatay syang parang si Rizal at si Elias ay maitutulad kay Bonifacio. Kung gayong kilala ng uniberso ng dula ang may akda ng nobela, kilala din nila ang nobela at na sila rin ay gaya ng mga tauhan dito.

Magaling ang pagtatanghal. Maganda ang props at set design, lalo na noong unang eksena kung saan may bagyo. Mapapapakapit ka rin sa upuan dahil sa aksyon. Maraming barilan na makokotahanan. Para ka ngang nadamay sa isang aktwal na shoot-out o kaya'y nanood ng mga 90's action films nang 3D. Kasali na rin dun ang mga dialogo at delivery na sumasaysaw sa gitna ng cliche at iconic gaya ng "Lintik lang ang walang ganti!!!".

Magaling ang mga aktor. Lahat sila. Lalo na dahil sa karamihan sa kanila ay gumanap sa 2 o 3ng mga karakter na malaki ang pagkakaiba mula sa isa't-isa. Malalaman mo nalang sa dulo ng dula na sila rin pala ang gumanap sa karakter na iyon o sa karakter na ito.

Naglaro din ang dula sa paghahalo ng ibang medium gaya ng video. Mainam ang mga ganito upang makalikha ng bago mula sa mga nagdaan nang konsepto at paraan. May ilang bahagi lamang na parang masyadong nang nakasentro ang eksena sa video gaya nang pagtatanghal ng mga estudyante ni Mr. Tacio. Naging manonood na rin lang ang mga karakter sa dula at ang video mismo ay masyadong maganda para masabing gawa ng mga studyante. Isa pa, mataas ang video at masakit sa leeg tumingala.

Gayunpaman, malinaw ang mensahe ng dula at nagtagumpay ang execution nito mula sa pagiging modernong text na base sa dalawang nobelang sinasabing nagsimula ng diskurso ng iba pang nobela sa bansa hanggang sa pagiging isang buhay na pagtatanghal ngayon.

Noli At Fili Dekada 2000 - Isang Rebyu

Simula ngayon, may dalawa na po tayong manunulat dito sa Proletartist para makapag-hatid ng maiinam na rebyu o kritisismo sa mga dulang pinanood at papanoorin namin. Ang isa ay ang inyong lingkod, isang programmer na nagtatrabaho sa isang kumpanya sa Makati. At ang bago ay si mumblingmaya , isang manunulat na nagtatrabaho sa Libis. Kung minsan ay sabay kaming manood ng mga dula, sa mga ganitong pagkakataon, maaaring parehas kaming mag bigay ng rebyu sa dulang iyon, basta magsusulat kami ng mga pananaw sa mga napanood naming mga dula.

Kamakailan lamang ay nakapanood kami ni mumblingmaya ng Noli At Fili Dekada 2000 ng PETA. Ang nasabing dula ay isang kontemporaryong bersyon ng mga obra ni Jose Rizal. Ang mga karakter at tema ay parehas din, maliban na lamang sa iilang tauhan tulad ni Salvi na sa bersyon ng PETA ay isa nang colonel.

NOLI AT FILI DEKADA 2000

ni Nicanor Tiongson

sa direksyon ni Soxie Topacio

Nakakatuwa at na-tsempo ulit na Sabado ang unang pagpapalabas ng Noli at Fili Dekada 2000. Kasama ko si mumblingmaya sa pagpapanood gawa ng miss na namin ang teatro, at ako'y isang manghahanga ng PETA. Marami nang magandang produkto ang PETA, at sa lahat ng iyon, maganda din ang hangarin ng nasabing grupo. Kaya nama'y kahit na may konting ulan, diretso kami sa 3PM na palabas.

Synopsis

Mula sa PinoyCentric.com:

Kung ginawa ngayon ni Jose Rizal ang kanyang dalawang nobela ngayon, ano kayang isyu ang kanyang ipapakita? Sa modernong lipuna, sino kaya si Ibarra at Maria Clara? Sino kaya ang kaparehas ng mga kontra-bidang sina Padre Salvi at Padre Damaso, at ang mga tauhang sila Elias, Pilosopong Tasyo, Basilio, Isagani, at Padre Florentino? Ang kanyang ikalawang nobela kaya ay magtatapos sa paraang nag tapos ito noong isinulat niya ang El Fili noong 1891?

Ang Noli at Fili Dekada 2000 ay nakapwesto sa isang maliit na munisipyo ng Maypajo sa probinsya ng San Lorenzo sa may Katagalugan kung saan ang isang ideyalistiko pero bata pang si Ibarra Marasigan, isang bagong halal na mayor, ay nagdesisyong tapusin na ang pag-totroso sa Sierra Madre. Nakahanap siya ng tapat na suporta mula kina Padre Ino, isang pari sa Parokya ng Maypajo, G. Atanacio, ang prinsipal sa Maypajo Highschool, Kapitan Badong, ang chief ng lahat ng barangay chairman sa Maypajo, at, higit sa lahat, ni Clarissa Santos, ang kanyang kababata at ngayon ay aasawahin.

Pero, habang maraming ginawang hakbang si Ibarra laban sa ilegal na pagtotroso, may mga natuklasan siyang isang napakalalim na korapsyon, na dinadamay ang kanyang magiging manugang na si Gov. Santiago Santos, ang Command Colonel Salvador Salvatierra, at Monsignor Damaso, ang bishop sa bagong diocese ng San Lorenzo. Sa kinalaunan, gawa ng mga ito, natanggal si Mayor Ibarra gawa ng "people power," na-blackmail si Clarissa para pakasalan si Salvi, at ang kanyang kababatang kaibigan na si Kumander Elias ng National Liberation Army (NLA) ay namatay habang nililigtas si Ibarra mula sa kulungan.

Mas detalyadong synopsis dito.

Istorya

Nagbukas ang entablado sa isang delubyo. Hindi delubyo mula sa produksyon, o kwento, o pag-arte ng kahit sino man. Delubyo sa entablado. May bagyo. May baha. Totoong bagyo. At mga tao na nalulunod. May nanay na namatayan ng sanggol, may lalakeng nalunod ang kapatid, may lolo na di na humihinga. Ngunit ang pag presenta nila sa mga premise ng kwento ay isang oratoryo. Oratoryo habang dinedelubyo. At dun pa lang, may hinala na ako sa kwentong matutunghayan, at bigla akong na-excite.

Shakespearean ito mga kapatid.

Malamang sa malamang ay mali ako o isang asumerang palaka. Pero yun yung nadama ko sa buong dula. Kaya kahit na nagiging melodramatic na ang ilang mga eksena (Aba'y nakulung na nga't biglang mamamatay ang sinta. Haha. Sikret na lang kung sino yun, unless memoryado niyo ang Noli at Fili), na-aappreciate ko. Kasi nga, ma-layer ang isang istoryang ganon ang nature. At ang ganda ng pagkatagpi-tagpi ng buong istorya.

Kaya ko naman nasabing Shakespearean ang kwento ay dahil sa mga elementong ginamit ng manunulat: Ang oratoryo sa simula; mga dayalogong mas mainam na naka-address sa mga manunuod; multi-layered na plot; nakakapang-edge-of-the-seat action sequences; at ang mala-oratoryong pagtatapos. Di ako nag-rereklamo dito, malayo pa sa pagrereklamo, kundi pumapalakpak pa ako sa buong konsepto nag-pagkakontemporaryong Shakespeare ng dula.

Maganda ang daloy, maayos ang karakter development ng mga tauhan. Maganda ang pagpalit ng trabaho ni Padre Salvi -> Colonel Salvi (Robert Seña), mas nagkaroon ng lohika yung karakter. At mas mainam sa lipunan natin ngayon.

Kung meron man akong nais idagdag o bawasan, ito ay yung kakulangan ng foil sa buong istorya. Tila malalim at mabigat ang nais ipahiwatig ng istorya, pero yun nga, kulang sa foil. Isa pa rito ay yung may pagka-hardsell na leftist ang istorya. Wala akong reklamo sa leftist ideologies ng dula per se, pero kung mas maipapahiwatig mo iyon ng mas bago, mas maganda. Kasi tila gasgas na ang subversibong retorikang ginamit sa kanilang mga dayalogo.

Direksyon

Isa lang masasabi ko. Gamay na gamay ni Soxie Topacio ang konsepto ng build up. Ang husay husay ng pagkatagpi tagpi ng mga eksena. Nagawa ng maige ang pag-build up ng buong kwento, at na-angkin niya ang atensyon ng buong manunuod sa dula. Naririnig ko sa buong show ang mga hiyaw at tili ng mga tao sa mga panahong nag babarilan o kaya naman may nag aaway na malapit nang mamatay. May naririnig akong umiiyak gawa ng madamdaming eksena nila Ibarra at Clarissa (Ma. Clara).

Mainam din ang disesyong gawing thrust ang buong entablado. Nagkakaroon ng depth ang buong istorya, pati na rin ang paghati hati ng dimensyon ng isang lugar. Klaro ang paglalaro sa espasyo at sa bawat set. Pagdating sa blocking, parang pumipinta ng magandang painting si G. Topacio.

Naguluhan nga lang ako sa puntong papasabugin na ni Simone ang kasalan (Oh wag ireklamong spoiler! Alam naman nating lahat na papasabugin ni Simone ang kasal ng irog ni Isagani! haha). Tila malabo, at magulo ang entablado at hindi excuse na magulo nga naman ang pagpapasabog, kasi tila di alam nung mga tauhan yung gagawin nila.

Isa pang hinaing ko ay yung pagka-illogical nung mga action-sequence. Parang sloppy ang pagkaka-ayos at kelangan pa ng mas matinding pagpupulido, mas snappy. Kasi parang hindi trained fighters yung mga sundalong andun. Parang mga artistang umaarteng sundalo.

Artista

Sa mga artista, binunbod ng mga batikang artista ang dula. Na naramdaman kong parang dinaya ko ang PETA kasi 300php lang ang binayad ko. Dapat mga libo talaga, base lang sa mga artista. Sinong di mamamangha sa pagka-cast kay Bembol Roco, Robert Seña (Miss Saigon), John Deocareza, Lex Marcos, Julia Enriquez, Joel Molina, Bodjie Pascua at iba pa.

Mainam ang pagkaka cast sa mga karakter. Ang performance ni Robert Seña bilang Colonel Salvi ay maituturing na henyo. Ang galing ng pag depict niya sa isang abusive na asawa, at isang corrupt na opisyal.

Nakakatuwa pa nga kasi may special guest ang dula. Di ko sasabihin kung sino, pero nakakatuwa at lumabas siya. Mainam na parody.

Ang tanging hinaing ko lang ay yung pagkakulang sa development ni Crisostomo Ibarra. Di ko masyadong nakita ang development ng karakter niya. Lalo na yung pagkawala niya ng tiwala sa sistema (bago siya iligtas ni Elias sa kulungan). Kaya di ko alam yung naging motibo niya ng pagsali sa NLA.

Disenyo

Maganda yung entablado. Napaka... strategic, kasi ansayang paglaruan ng dimensyon ng entablado. Sa isang minuto ito ay isang poshparty, biglang magiging talahiban na may mga sundalong nanghahabol ng gerilya.

Pangkalahatan

Natuwa ako at na-experience ko ang Filipino take sa Shakespearean theater. Ang sarap ng pagkakaayos ng lahat, lohikal at swabe ang plot. Swabe na kahit na patong patong ang conflict at complications na kay dami dami, nakukuha pa rin ng audience, at may saysay ang bawat eksena.

Ang galing ng pagkatagpi tagpi ng dula, isang talentong nakukuha lamang sa tindi ng karanasan tulad ng kay Soxie Topacio.

Pero ang isang masasabi kong nagpa-bighani sa akin sa buong dula ay yung pagiging definitively PETA nito: original, collaborative, at substantial.

Di na ko makapaghintay sa susunod nilang produksyon. May auditions daw sila ah. Sana kaya ng schedule ko. Isang malaking goodluck. Magandang gabi!

8.5 out of 10 stars.

Iba pang post na tungkol sa PETA o kaya naman iba pang review.

Ayun, para sa mga nais manood, ang ticket ay 300PHP lamang, at ito ay tatakbo mula Hulyo 18 hangang Agosto 24, tuwing Biyernes, Sabado, at Linggo, 10am at 3pm. Para sa ibang impormasyon tumawag sa 725-6244, 410-0821, 0917-8154567, 0917-5642433, o mag-email sa petampro@yahoo.com. Iba pang impormasyon dito.

Sasadyain: Noli At Fili Dekada 2000 (Dos Mil)

Mukhang may isa pa akong papanoorin ngayong sabado, ang produksyon ng PETA tungkol sa contemporaryong approach sa Noli at Fili. Malapit lang sa amin ang PETA kung kaya't madali lang makapunta na dun. At pati na rin kasi Sabado, isang maligayang araw para sa teatro yey.

Isa sa mga nirerespeto kong kumpanyang teatro ang PETA gawa ng sa mga makabuluhan at change-oriented na mga dula nito. Philippine Theater na socially relevant, at alam mong may laman. At pati na rin, masarap paglaruan ang konsepto ng satire, at sadyang kinakalikot ito ng PETA. 300php lang din ang ticket kaya tara na!

Iba pang sasadyaing dula o tungkol sa PETA.

NOLI AT FILI DEKADA 2000 (DOS MIL)

If Jose Rizal had written his two novels today, what issues would he have raised? In modern society, who would Ibarra and Maria Clara be? Who would be the equivalent of the villains Fray Salvi and Fray Damaso, and the characters of Elias, Pilosopong Tasio, Basilio, Isagani, and Padre Florentino?

The Philippine Educational Theater Association opens its 42nd Theater Season this July with a new interpretation of Rizal’s classic works, Noli Me Tangere and El Filibusterismo with Nicanor Tiongson’s NOLI AT FILI DEKADA 2000 (Dos Mil).

Showing at the PETA Theater Center from July 17 to August 9, 2009 (Friday, Saturday and Sunday: 10AM and 3PM)

Sa direksyon ni Soxie Topacio
Tickets are P300 each.

For inquiries or reservations, call PETA Marketing at 410 0821 or 0917-8154567/ 0917-8044428 or email petampro@yahoo.com.

---

Kung nais niyo pong magpa-sabi ng mga upcoming na dula, maaari niyo po akong ma-contact sa proletartist@gmail.com . Paki sama lang po ang pangalan ng dula, ang inyong kumpanya, at kung magkano ang ticket. Mas masaya din kung may maaaringmakontak para sa karagdagang impormasyon at pati na rin kung may website kayo. '

Salamat po at magandang gabi!

Sasadyain: Ang Henerala at The Fantasticks

May dalawang dula akong nais papanuorin, Ang Henerala ng Entablado at ang The Fantasticks ng Repertory Philippines. Sa may Ateneo lang gaganapin ang Ang Henerala, kung kaya't sobrang lapit lang sa aking tinitirhan dito sa QC ngayon. At ang The Fantasticks naman ay nasa Makati lang, malapit sa aking pinagtatrabahuan.

Pero baka sa swelduhan next week pa ako makakapanood. Kakabili ko lang kasi ng alarm clock na bago, tinatapon ko lang kasi ang celphone ko kapag nag aalarm ito. Gusto ko na kasi maka uwi ng maaga. Flexitime kasi kami, e ano naman ang flexi time kung 1PM. Nasan na tayo. Ayun. Ang The Fantasticks ay isamg musical na galing sa Broadway. Ang synopsis at iba pang detalye ay nandito. Habang ang Ang Henerala ay tungkol sa isang Heneral na sinapian ni Magbanua, isang babaeng bayani noong panahon ng mga Kastila (Mas detalyado pang synopsis dito).Nakakatuwa na may iba't ibang klase ng teatro ang Pilipinas. Na-eexcite rin pala ako sa Three Pennies ng World Theater Org sa PETA Phinma Theater. Mas maraming balita sa susunod na mga araw.

ANG HENERALA
ni Nicolas Pichay

Sa direksyon ni Jethro Tenorio

DATE: June 30, July 1-3, 7-11, 14-17 at 7 p.m. and July 4 & 18 at 3 p.m.
PLACE: Rizal Mini Theater, Ateneo de Manila University

THE FANTASTICKS

July 3 to July 26, 2009

8:00 PM on Fridays & Saturday 3:30 PM on Saturdays & Sundays

Venue

OnStage

2/F Greenbelt 1, Ayala Center, Makati City

Director

Baby Barredo

Tickets

Orchestra Center P 600.00 Orchestra Side P 400.00 Balcony P 300.00

Iba pang upcoming plays o tungkol sa Repertory Philippines o sa Ateneo Entablado.

---

Kung nais niyo pong magpa-sabi ng mga upcoming na dula, maaari niyo po akong ma-contact sa proletartist@gmail.com . Paki sama lang po ang pangalan ng dula, ang inyong kumpanya, at kung magkano ang ticket. Mas masaya din kung may maaaring makontak para sa karagdagang impormasyon at pati na rin kung may website kayo. '

Salamat po at magandang gabi!

Virgin Labfest V - It's Complicated

Mainam na ang unang rebyu sa Proletartist ay ang tungkol sa Virgin Labfest (VLF) gawa ng ito ay ang pagpapanganak din ng mga gawa ng iba't ibang manunulat na miyembro ng Writer's Bloc. Ang VLF ay isang taunang pagpapalabas ng mga bagong sulat na mga dula. Kadalasan ay dalawang linggo ang pagtakbo ng pestibal na ito, bawat pagpapalabas ay may tatlong maiikling dulang tumatalakay sa iba't ibang paksa.

Gawa ng hapit ako sa schedule (deadline sa trabaho, freelance work, mga kliyenteng banyaga), isa lang ang set na napanood ko kasi Sabado ito, 3PM, at maluwag pa ang LRT-2: Ang It's Complicated set na binubuo ng Ang Mamanugangin ni Rez, Salise, at So Sangibo A Ranon na Piyatay o Satiman a Tadman. Mula sa titulo ng set, ang tema ng tatlong dulang ito ay ang eksposisyon at pag-sasaliksik sa pagka-tagpitagpi at pagkabuhol-buhol ng mga relasyon ng tao. O sa madaling salita, ano ba ang epekto ng isang tao? Sa bawat dulang napanood ko, tila unti unting hinuhubaran ang mga karakter na akala mo'y matitigas at matatapang. Ang swabe, may bagahe pala. Yung mga ganong tipo.

ANG MAMANUGANGIN NI REZ

ni Clarissa Estuar

sa direksyon ni Paolo O' Hara

Ang unang dula sa set ay ang Ang Mamanugangin ni Rez. Na kung saan, ang bidang si Pinay (tunog pee-nay), na ginagampanan ni Mayen Estanero, ay isang tagabantay ng isang paayusan ng sapatos na ang pangalan ay Mr. Squeekie. Si Pinay ay ang tipo ng babaeng natanggap na na hanggang dun na lang siya sa pagiging tagabantay ng shop nila, gawa ng bente-siyete anyos na siya at di pa rin niya nagagawa ang nais niya talagang gawin sa buhay. Dagdag pa nito, wala pa rin siyang asawa. Ngunit may isa na lang siyang nais makuha: Si Dan (Jerald Napoles), ang tagaayos ng mga sapatos. Ngunit si Dan ay may ibang (mga) babae na kinahuhumalingan. Kasama ng mga kaibigan niyang sila Turing (Chrome Cosio) at Noah (Cris Pasturan), naikukwento niya si Anne (Denise O'hara) kay Pinay.

Una sa lahat, ito na ang pinaka nakakaaliw na dula sa tatlo gawa ng kakulitan ng mga karakter lalo na sila Turing at Noah. Ang character development ni Pinay ay mas naging nakaka-intriga gawa ng kanilang paghirit. Mainam din ang pag pili sa artista para kay Dan, hindi dahil mukha siyang blue-collar, kundi dahil swak ang mga mala-Jolina-Marvin-Agustin moments nila ni Pinay. Pagdating naman sa pag arte, may reklamo ako kay Anne gawa ng blangko ang kanyang pagtanghal kanina. Tila, walang buhay at kung minsan pa'y may pagka stylized. Sa makabilang dako naman, kahit na maikli lang ang pagpapakita sa asawa ni Dan na si Virgie (Amihan Ruiz) nadama ko talaga ang presensya niya sa entablado. Ang bidang si Pinay ay nakakaaliw talaga. Madali kang mapapamahal sa kanya at talagang makikita mo ang pagkatotoo ng pagarte. Paborito kong parte yung tumawa lang siya ng malakas, as in tawang tawa. Kasi dama mo na nang-aapi siya sa tawa at di talaga niya mapigilan.

Pagdating sa direksyon at buong obra, yun nga, mainam ang pagdebelop ng karakter. Mahirap magdebelop ng karakter sa isang maikling dula pero nakaya naman dito gawa ng mga hirit. Pero medyo mahina o kaya naman di masyadong na-execute ng mahusay ang mga metaphor na ginamit sa buong dula. Yung pundidong ilaw na paulit ulit na inaayos at yung pulang sapatos ay di masyadong na-namnam marahil ay dahil sa kalunoslunos na pagarte ni Anne, o kaya naman di universal ang mga metaporang ginamit. Ang isa pang napansin ko ay ang set, masyadong maputi. Na ang weird kasi gawa ng pagkaputi nito, ng shop, ng upuan, ng mga damit ng mga karakter, di nagmumukhang minimalist yung dula, nagmumukang madumi at kalat. Kung ito ang allusyon ng mandudula para sa pagka-humdrum ng buhay, at kaya pink ang suot ni Dan, mainam. Pero mahina esthetically.

Sa pangkabuoan, maganda ang dulang ito, para sa akin ay may puso at pundasyon. Kelangan lang ng matinong execution na pangkalahatan.

SALISE

ni J. Dennis Teodisio

sa direksyon ni Roobak Valle

Sinundan naman ito ng Salise. Ang Salise ay tungkol sa isang baklang nagngangalang Dory (JV Canta), na ninakawan ng laptop ng kanyang callboy na si Rocky (Gammy Lopez). Ang dula ay nangyari sa loob ng bahay ng mga magulang (Sugus Legaspi & Roence Santos) at asawa (Tara Cabaero) ni Rocky. Sa loob ng bahay ni Rocky, sinusubukan nilang apat na mahanap si Rocky at ang laptop, at sa maikling panahon, naipakita ang epekto ni Rocky sa buhay ng bawat isa sa kanila, at ang konsepto ng salisi.

Mainam na mainam ang pag-cast kay JV Canta bilang Dory, kumbaga kabog niya yung karakter. Pero may pagkabata lang ang mukha nito para sa isang lalakeng nakaka bili na ng panandaliang aliw. Isa pa, tsempong tsempo sa mga punchline si Dory, at kitang kita mong dalang dala niya ang buong teatro. Iniisip ko na taga Laguna siya o ang karakter niya kasi ang lakas ng twang ng Laguna sa kanya. Pero yun nga, ang. bakla. niya. Nakakatuwa. Nakakatuwa din ang mga magulang ni Rocky gawa ng pagka kwela nila. Maraming mga panahong magiging sobrang bigat ng buong eksena pero kinaya pa rin nilang palambutin ito.

Subalit may maliit akong isyu sa asawa ni Rocky, weak ang mga entrance niya na magugulat ka na lamang na 'ay andun na pala siya sa stage.' Pati pala, at hindi lang siya kundi pati si Dory at iba pa ang sakop, may mga parte na nais ko sanang lagyan ng maiikling patlang. Kasi sayang yung emosyon na sana ay nasuspend kahit saglit na di ko na naramdaman ang emosyon na hinuhugot gawa ng pagka-stacatto ng buong dula. At ayun din, sana naging sensitibo sila sa audience kasi kahit na tumatawa yung audience na kay lakas, patuloy pa rin sila sa pag sasalita na di ko na sila marinig. Si Rocky pala ay nakakatuwa din sa pag arte.

Kasama ang lahat sa kanila, nakikita mo ang pagbago bago ng kanilang ugali dipende sa kung sino ang kausap nila. Ang ganda nag pag-expose nila sa human nature na iyon.

Sa sulat at direksyon, mainam ang ginamit na device (rotating panels) sa pagpapakita ng past at present, isang lugar sa isa, etc. Limitado nga ang espasyo pero nagamit pa rin ng lubos ang buong stage. Sa kwento, sana mas naintindihan ko ang rason kung bakit naging ganon si Rocky, at hindi lang dahil sa sabi ng tatay niya. Ang off kasi na meroong central antagonist na magiging hostile sa taong nagpakain sa buong pamilya niya. Di ko talaga maintindihan din ang rason ng pag-iwan ni Rocky ng laptop sa isang bag na dapat ay didespatchahin na niya. Di ko lubos na makita ang logic ng objective sa pag-"salisi" ng bag ng laptop at ni Rocky mismo. At kung nakalimutan nga niya ang laptop, bakit hindi siya bumalik agad.

Magaling ang cast at pati na rin ang set. Kelangan lang talagang saraduhin ang mga butas sa istorya.

SO SANGIBO A RANON NA

PIYATAY O SATIMAN A TADMAN

ni Rogelio Braga

sa Direksyon ni Riki Benedicto

Ang huling dula ay may mahabang titulo kung kaya't tatawagin ko na lamang itong Maratabat. Dahil sa ito ang laging sinasabi ng mga karakter nito at pati na rin, relatively ay mas maiksi ito. Hindi ko alam ang ibig sabihin nung mahabang titulo, hinanap ko na sa GOOGLE ay di ko pa rin mahanap. Pero ang Maratabat ay ang kwento ni Aling Ella (Roence Santos), isang titser na dati ay pokpok. Kinukwento niya sa mga kapitbahay niyang nagiinuman at nagpapractice ng kanta ang istorya ng isang babaeng si Stella (Mayen Estanero), isang pokpok na may nakasalubong na kalaguyo. Sa kanyang pagkwento, ninais ni Aling Ella na maibalik ang nakaraan at pati na rin mapawi ang masamang alaala nuong panahon ni Marcos.

Story-wise, parang nakita ko na yung format na ginamit sa dula. Tila hango ito sa The Reader na inartehan ni Kate Winslet. Kung saan ang past ay nagkukwento ng past na may tinatalakay na past. Andaming past nito. Pero sige, kunwari nga ay natuwa masyado yung mandudula dun sa format ng The Reader, may mga parte pa rin na butas at kelangan ng resolusyon, kahit na masyadong maliit. Tulad ng bakit kumakanta yung mga tambay.

Isa pa sa mga hinaing ko ay ang atake ng direktor sa istorya. May mga elemento kasi siyang ginamit na Brechtian o Impressionistic, pero ang mga aktor ay gumamit ng Realism sa kanilang pag poportray. Kung kaya na-punit ako kung magiisip ba ako o iiyak. Pero yun yung nais kong maintindihan sa direktor. Ano ba talaga yung script, gawa ba siya para makapag sabi ng hinaing sa lipunan (na yun nga ang nangyayari minsan), o makipagdalamhati kami kay Stella, na aping api. Yung tatay ba niya ay isang allusion? O sadyang malibog lang talaga? Maraming butas yung dula sa parte ng director na sana ay mas solid ang form o device na kanyang ginamit.

Higit sa lahat, di rin klaro yung set design tulad ng bulaklak sa gitna ng daan. Mahina ang eksplanasyon nila sa open forum: "simbulo ng mga karakter kasi dilaw ang suot ni Stella at pula naman si Ella". Pero ang kuha ko dun ay isang metaphor ang bulaklak sa kababaehan nila Stella at Ella na na-apektohan ng status ng kanilang ginagalawan, at ang mga ilaw bilang ang dulo ng daan, makikita kahit dilim, isang metaphor para sa Hope, na kung saan hanggang sa dulo ng dula ay umiilaw pa rin. Na kahit dinadaan-daanan at winawasak nilang dalawa ang mga bulaklak gamit ang sarili nilang mga paa, may pag-asa pa rin sa dulo, kung kaya't bago mag telon ay makikita nating pinipilit ni Stella na ayusin ang mga bulaklak. Eto ang rason kung bakit take ko sa lahat ay isa itong feminist play, ngunit hindi pala. Muslim exposition pala ito. Kaguluhan sa mga metapor na gamit o pagkalamya ng akting nung rapist ni Stella. Gawd, that was dreadful acting. O diba napa-ingles ako. O pwede ring Brechtian yung acting nung lalake, pero Realist si Stella. In which case, haggard sa conflicting acting form.

Isang misteryo sa akin kung bakit may mga taong naluha sa teatro habang pinapanood ang Maratabat, e ito na ata ang isa sa mga pinaka magulong dula na napanood ko, in terms of direction and aesthetics. Pero in a good note, may puso ang dulang ito. At lahat ay nag sisimula sa puso.

PANGKALAHATAN

Maraming baguhan sa Philippine Theater na nakita ko sa Virgin Labfest 5 na promising tulad ni JV Canta at Gammy Lopez. Sinasabayan nga naman ng artista ang obra, parehas na bago. Para sa akin, marami pang butas ang mga dula tulad ng pag-debelop ng mga karakter at ang pagkapulido ng direksyon.

Ang maganda sa VLF ay isa itong festival sa paglilikha ng mga bago. Kumbaga sa ingles, RAW. Kakagaling pa lang sa utak ng mga manunulat, bagong panganak. At nakakatuwa na cinecelebrate natin ang mga ito. At dapat lang, kasi ang lahat ng bago ay may puso. At sabi ko nga, ang lahat ay nagsisimula sa puso. Di na ako makapaghintay para sa susunod na taon. Nawa'y makapag-audition ako. Pwede na ata ako mag sabbatical. Haha.

Magandang gabi!

Rating: 8 of 10 stars.

Iba pang critique dito.

Magandang Gabi

Ang Proletartist ay isang blog na kung saan tatalakayin natin ang mga dula/produksyon sa Pilipinas gamit ang mga mata ng isang manggagawa. Isang manggagawang may libog para sa teatro na nagtatrabaho sa mundo ng mga korporasyon. Ika nga ng kaibigan ko, alipin. Ngunit ang inyong lingkod ay isang aliping binibigyang buhay ng teatro. Kaya mainam na rin na gumawa ng isang lugar na kung saan mailalabas namin ang aming mga saluobin sa mga dulang napanood na namin, mga dulang nais panoorin, at mga dulang nais naming isuka.

Opo: kahit na kami ay nagtatrabaho ng siyam hanggang labindalawang oras sa isang araw, meron pa rin kaming uhaw sa pagpapanood ng lahat ng dulang magbubukas. Kaya ito ang aming blog, isang saludo o pangaapi sa mga dula na lumalabas dito sa Maynila.

Tumatanggap po kami ng mga rebyu/critique ng kahit anong produksyon mula sa kapwa naming proletartist. Mag email lang po kayo sa proletartist@gmail.com , isama ang inyong pangalan, trabaho, at kumpanya (Optional). Pati na rin ang dula, ang kumpanyang nagtayo ng dula, at ang iskor niyo para sa dula (1 - 10, sampu ang pinaka mataas).

Mabuhay at Magandang Gabi!